Dalków - wieża mieszkalna odzyskuje swój dawny blask

Dolny Śląsk obfituje w urokliwe miejsca te znane i mniej znane. Kto interesuje się tematem wie, że w promieniu 30 km od Wrocławia znajduje się tyle miejsc i obiektów wartych zwiedzania/obejrzenia, że nie wystarczy całego roku, aby tego dokonać. A już poznanie całego regionu zajmie nam z pewnością kilka, a może kilkanaście lat. Chciałbym Was dziś zaprosić na krótką wycieczkę do małej miejscowości w powiecie polkowickim - do Dalkowa. Dlaczego tam? Od kilku miesięcy pewien "szaleniec", a mój dobry znajomy, porwał się na odbudowę bardzo zniszczonej wieży mieszkalnej. O tym jakie funkcje spełniała wieża, gdzie leży Dalków i po co to całe zamieszanie, przeczytacie poniżej, zapraszam:

Dalków (niem. Dalkau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Gaworzyce. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego. We wsi znajduje się Pałac z XVII w. oraz wspomniana już Wieża mieszkalna z XV w.

Wieża mieszkalna to inaczej wieża rycerska(ang. Tower house, niem. Burghügel lub Wohnturm) to rodzaj wieży o charakterze mieszkalno-obronnym, budowanych przeważnie w okresie średniowiecza (znane są przykłady wieży mieszkalnych z XVII w. z obszaru Wysp Brytyjskich) jako siedziby średniozamożnego rycerstwa. Tego typu wieże występowały na obszarze praktycznie całej Europy.

W Polsce budowę tego typu obiektów zaczęto pod koniec XII wieku i budowano głównie do XV w, kiedy zastąpione zostały przez wieżowe formy dworów obronnych. Równolegle z nimi istniały rezydencje motte oraz strażnice w formie wieżowej (np. Radzymin koło Płońska).

Najbardziej znanym przykładem, choć nie jedynym, jest wieża rycerska w Siedlęcinie. Oprócz Dolnego Śląska takie wieże zachowały się na terenie południowej Polski (Chełm-Białawin, Stołpie, Tudorów i inne).

Podobna wieża, choć w opłakanym stanie istnieje obecnie w Dalkowie. Jeden człowiek, którego porwała do tego czynu pasja, z zawodu architekt, własnymi rękami postanowił odrestaurować i odbudować zapomnianą budowlę.

Oto jak Piotr opisuje tą wieżę na swoim blogu: "Wieża jest trzykondygnacyjna albowiem zaliczyłem również poddasze użytkowe, zbudowana na planie kwadratu. Jego wymiary w obrysie zewnętrznym wynoszą 7,77 x 7,65 m. Powierzchnia użytkowa: 133 m2, kubatura: 722 m3. Konstrukcja: Wieża wzniesiona została z eratyków i cegieł. W cylindrycznej wieżyczce, pokrytej niskim namiotowym dachem, znajdują się lewitujące niemalże dzisiaj drewniane stopnie klatki schodowej o układzie śrubowym. Budynek główny zaś z dachem z krótką kalenicą, pokryty był dachówką karpiówką układaną w koronkę."

Piotr tak dalej opisuje ten obiekt: "Pomieszczenia wieży nie posiadały wewnętrznych podziałów, czterospadowy dach kryty był dachówką karpiówką zwaną palcówką (od charakterystycznych stosowanych w czasach powstania wieży dachówkach, ręcznie formowanych z profilem wgłębień wzdłuż dachówki formowanych palcami dekarza). Koleba o grubości pół cegły, nakrywająca piwnicę budynku nie była otynkowana. Na jej podniebieniu były widoczne odciśnięte w zaprawie deski szalunku. Opierała się ona na odsadzkach uformowanych w ścianach północnej i południowej. Piwnicę oświetlało okno znajdujące się w ścianie zachodniej, rozglifione, przewężone od zewnątrz węgarami, z parapetem o formie poszuru, nakryte sklepieniem odcinkowym. Lico tej ściany wykonane było z eratyków i fragmentów cegieł. Natomiast lico ściany przeciwległej, zawierającej wejścia wymurowano z samych cegieł. Początek biegu tunelowych schodów prowadzących z terenu do piwnicy znajdował się w krótkim aneksie zlokalizowanym między budynkiem i klatką schodową, nakrytym daszkiem pulpitowym. Zachowana ścianka północna aneksu zawiera przymyk drzwi otwieranych na zewnątrz."

Zachęcam wszystkich do śledzenia poczynań Piotra i do wspierania odbudowy wieży mieszkalnej w Dalkowie. Można to robić na stronie http://wieza-mieszkalna.blogspot.com. Dzięki takim ludziom niektóre wiekowe zabytki na Dolnym Śląsku przetrwają jeszcze wiele lat. Materiały użyte w tym wpisie pochodzą ze strony Piotra (zdjęcia też), wikipedii oraz z własnej pamięci autora.